Türk Romanı İçin Yeni Bir Tür Olan Gotik Edebiyatına Bir Bakış

Gotik Nedir?

Gotik kelimesi aslında önceden eski bir Germen kabilesi olan “Gotlarla, Germenlerle ilişkili olmak” anlamına gelmekteydi. Daha sonra “Gotik” kavramı Avrupa Orta Çağ’ının mimari üslubunu ifade etmek için kullanılmaya başlanmıştır. Özellikle etkileri kilise, katedral ve şatolarda görülmeye başlanmıştır. Gotik mimarinin bu anlamda en bilinen örneği de “Notre Dame Katedrali“dir.

Notre Dame Katedrali‘ni merak edenler için de kısa bir video ekliyorum alta.

Notre Dame Katedrali‘nde de fark edeceğiniz üzere Gotik mimaride en önemli unsurlar ayrıntılı süslemeler, kasvetli odalar, yüksek pencereler ve heykellerdir.

Gotik Roman Nedir?

Gotik roman, 18. yüzyılda İngiltere’de yazılmış olan Hristiyan Orta Çağı’nda kasvetli şatolarda geçen korku dolu hikâyeleri ifade etmek için kullanılmıştır. Daha sonrasında sadece şato gibi yerlerde geçen hikâyeler için değil, insanda korku yaratan, kasvetli mekanlarda geçen korku dolu olayların anlatıldığı eserler için kullanılmaya başlanmıştır. Kasvetli mekanlar varsa tabii ki çözülmesi gereken gizemlerde olmalıdır. Gotik unsurlara fantastik, ütopik, distopik, bilim-kurgu tarzındaki eserlerde sıkça rastlanır. Gotik yazılarda sıkça bazı motiflerle karşılaşırız. Bunlar: Yüce kavramı, arada kalmışlık ve tekinsizliktir (bastırılanın geri dönüşü). Romandaki karakterler yalnızlık, karamsarlık gibi hisleri derinlemesine yaşarlar. Karakterlerin yanında yapılan mekan tasvirleri de oldukça önemlidir. Gotik eserlerin çoğunda Orta Çağ’dan kalma bir dekor kullanılır. Birçok eserde ölümün, çürümenin, hastalığın olduğu sahneler bulunur. Bunlar genellikle gotiğin etkilerini artırmak için kullanılmıştır.

Gotik Unsurların Kullanıldığı Eserler ve Gotik Unsurları Kullanan Yazarlar Kimlerdir?

Gotik roman için en bilinen örnekler, hatta hepimizin bir kez dahi olsa duymuş olduğu “Frankenstain”, “Dracula” isimli romanlardır. Genellikle ilk Gotik roman “Otranto Şatosu” olarak kabul görmüştür. Uğultulu Tepeler ve Doktor Jekyll ve Mr. Hyde’ın Tuhaf Hikâyesi’de Gotik romana örnek olarak verilebilecek eserlerdir. Edgar Allan Poe‘da Gotik edebiyatının önemli temsilcileri arasında yer alır. Hatta babası bile diyebiliriz. Türk edebiyatında pek fazla “Gotik” türünde eser veren kişiler ne yazık ki yoktur. En bilindik isimleri şu şekilde sırlayabiliriz: Hüseyin Rahmi Gürpınar, Kerime Nadir, Nezihe Muhiddin, Kenan Hulusi Koray, Hakan Günday, Hakan Bıçakçı, Sadık Yemni ve Mine Söğüt. Özellikle Mine Söğüt‘ün “Deli Kadın Hikâyeleri” bence bu türün en güzel örneklerinden birisidir.