Dünyaya esir olan azad olmaz.
Yeryüzünde hiçbir canlı yoktur ki; yaradılış hamurunda bir gâye olmasın. O halde şu kusursuz kainatın en ercümend varlığı olan insan da perdenin arkasında bir emanetin taşıyıcısıdır. Cahil olarak dünyaya tulû’ eden ademoğlu, kaynağı olan toprağa girene kadar her nevi bilgiyi öğrenmek için çabalar. Bu çaba da onun bu cihana sadece dünyevi lezzetlerle iştigal etmek için değil, aynı zamanda ilimle meşgul olarak ubudiyet yolunda tekemmül etmeye geldiğinin de bir ispatıdır. Ancak bunca ispata, bunca delile, gözler önünde cereyan eden bunca burhâna rağmen insanlık çizgimizi terk eyledik. Dünya sevdası girdi her zerremize. Mihman olduğumuzun idrakıyla aramıza nefis, hevesât girdi. Adına para denilen bir kağıt parçasında bıraktık abdiyetimizi. Oysa ki ilahî aşkta rüsvalıkla tutmalıydı alemde şöhretimiz. Bilemedik sebeb-i varlığımızı. Huzur-u can isteyen düşkün olmaz bu cihana bilemedik.
Bitmez tükenmez elemlerle doldurduk kalplerimizi. Müteessir çehrelerle dolu yeryüzü. Aydınlık gecelerimiz muğlak karanlıklara iltica eder oldu. Unuttuk hayat-ı dünyevîyenin faniliğini, bâki sandık yürüdüğümüz yolları. Oysa heybesini yüklenmiş bir garip yolcudan farksızdı ahvalimiz. Hancı gibi hesap yapar olduk. Aldandık dağdasına cihanın, kendimizi hanlar, hamamlar yaparken bulduk. Abidler içinden bir damlaydık, dertlerin içinde deryalar gibi çağlayıp durduk. Oysa ubudiyet yolunda benna-guşu küpeli bir gedâ olmak vardı gâyede. Heyhat! Olamadık kapıda bir dilenci bile.
Hırsla vuruyoruz ayaklarımızı yere bir yalan dünya için de, ebedî ukbâ için kıpırdamıyor parmaklarımız. Bir yamalı hırka götüremeyeceğimiz yer için neler de biriktirmişiz? Mevt-ül hak denen gerçeği hep başkasına meyilli sanmışız. Oysa şu fani dünyada yok olmak için varolmuşuz.
“Dünya, cihanın gizli hükümlerini ihtiva eden bir kitap gibidir. Senin Canın da, O kitabın baş yazısı. Düşün de bu meseleyi iyi anla! ” (Hz. Mevlana)
