Türk edebiyatının mihenk taşlarından olan Aziz Nesin bundan tam 25 yıl önce aramızdan ayrıldı. Peki Aziz Nesin kimdir, eserleri nelerdir? Detayları yazımızda…
Türk mizahının öncü ismi Mehmet Nusret Nesin namı diğer Aziz Nesin, Türkçe eser veren yazarlarımız arasında eserleri en çok yabancı dile çevrilen dördüncü yazardır (Orhan Pamuk, Yaşar Kemal, Nâzım Hikmet). 20 Aralık 1915’te Heybeliada’da doğan Nesin, 1924 yılında İstanbul 7. İlkokulu’na girmiştir daha sonra eğitiminin iki yılını Darüşşafaka Lisesi’nde tamamladıktan sonra 1935 yılında Kuleli Askeri Lisesi’ni, 1937 yılında ise Ankara Harp Okulu’nu bitirip teğmen oldu. Bu süreçten sonra 1939 yılında Askeri Fen Okulu’nu bitiren Nesin, bunu sürdürdüğü esnada bir yandan da Güzel Sanatlar Akademisi Süsleme Bölümü’ne devam etmiştir. Askeri okullarda eğitim gördüğü için orduda görev almıştır ve görev aldığı esnada üsteğmen rütbesindeyken “görev ve yetkisini kötüye kullanma” sebebi ile görevinden uzaklaştırma yemiştir. Bu askeri kariyerle beraber hayatında iki defa evlilik geçiren Nesin, ilk eşi Vedia Nesin ile olan evliliğinden Oya ve Ateş, ikinci eşi Meral Çelen ile yaptığı evliliğinden de Hüseyin Ali ve Ahmet Nesin isimli çocukları olmuştur.
Milliyet Sanat dergisi için verdiği bir demeçte sanatını ve mizahını şu şekilde tanımlamıştır;
” …Mizah deyince halk yararına işlevi olan görevci mizahı anladığımı baştan söylemeliyim. Beni mizah yazarlığına iten etken, o günkü ortamın koşullarıydı. Kısaca şunu söyleyeyim; genellikle yoksunluk ve yoksulluk, yaşamından gelen bir kızgınlık, öfke, bir hınç alma biçimidir mizah… Her zorluk, her acı çeken ille de mizahçı olmaz elbet, ama bu ağır koşullar kişinin mizahçı yeteneğini geliştirir… Mizahçının yetişmesi için gerekli bireysel koşuldan da anlaşılacağı üzere mizah, bir yıkıcılıktır. Mizahçı kırgınlıklarını, nefretini, kinini, öfkesini, hıncını, bilinçli bir biçimde gerçekten yıkılması gereken hedefe yöneltebilir ve mizah silahını halk yararına kullanabilirse, olumlu bir yıkıcı olur… Sınıfsal bilinci olan her yazar, ister istemez güdümlü olduğunu, kendi kendini güdümlediğini bilir. Sınıfsal bilince sahip bir yazarı, bir sanatçıyı güdümlü kılmak hiçbir politikacının, hiçbir yönetmenin haddi değildir…
-Sanatın işlevi?
Bu konuda başkalarınınkine uymayan düşünceler içindeyim… Sanatçının kendini, kendi sınıfıyla özdeşleştirmesi koşuluyla, sanatın işlevi, sanatçının kendini dışlaması, varlaması, ortaya koyması demektir. Sınıfıyla özdeşleşmiş olduğundan, kendini anlatırken sınıfını anlatmış olur.”
Madımak Katliamı ve Nesin
37 kişinin yaşamını yitirdiği, 2 Temmuz 1993 yılında gerçekleşen ve dört gün önce de yıldönümü olan Sivas Katliamı olayından yani diğer ismiyle Madımak Katliamı’ndan sağ şekilde çıkan Nesin, imza ve söyleşi için gittiği Alaçatı’da 6 Temmuz gecesi sabaha karşı kalp krizi ile hayata gözlerini yummuştur ve kendi isteği üzerine hiçbir anma töreni yapılmadan defin işlemleri gerçekleşmiş ve Nesin Vakfı’nın bahçesine gömülmüştür. Bize de bu güzel eserlerini okuyup istifade etmek kalır…
Eserleri
Öyküleri
Parti Kurmak ve Parti Vurmak (1946)
Geriye Kalan (1953)
İt Kuyruğu (1955)
Yedek Parça (1955)
Fil Hamdi (1956)
Damda Deli Var (1956)
Koltuk (1957)
Kazan Töreni (1957)
Deliler Boşandı (1957)
Mahallenin Kısmeti (1957)
Ölmüş Eşek (1957)
Hangi Parti Kazanacak? (1957)
Toros Canavarı (1957)
Bay Düdük (1958)
Memleketin Birinde (1958)
Havadan Sudan (1958)
Nazik Alet (1958)
Gıdıgıdı (1958)
Aferin (1959)
Kördöğüşü (1959)
Mahmut ile Nigar (1959)
Hoptirinam (1960)
Gözüne Gözlük (1960)
Ah Biz Eşekler (1960)
Yüz Liraya Bir Deli (1961)
Bir Koltuk Nasıl Devrilir (1961)
Biz Adam Olmayız (1962)
Yeşil Renkli Namus Gazı (1964)
Sosyalizm Geliyor Savulun (1965)
İhtilali Nasıl Yaptık (1965)
Rıfat Bey Neden Kaşınıyor? (1965)
Vatan Sağolsun (1968)
İnsanlar Uyanıyor (1972)
Hayvan Deyip De Geçme (1973)
Seyyahatname (Duyduk Duymadık Demeyin) (1976)
Büyük Grev (1978)
Yetmiş Yaşım Merhaba (1984)
Kalpazanlık Bile Yapılamıyor (1984)
Maçinli Kız için Ev (1987)
Nah Kalkınırız (1988)
Rüyalarım Ziyan Olmasın (1990)
Aşkım Dinimdir (1991)
Gözünüz Aydın Efendim (1997)
Herkesin İşi Gücü Var (2005)
Romanları
Kadın Olan Erkek (1955)
Gol Kralı (1957)
Erkek Sabahat (1957)
Saçkıran (1959)
Zübük (1961)
Şimdiki Çocuklar Harika (1967)
Tatlı Betüş (1974)
Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz (1977)
Surnâme (1976)
Tek Yol (1978)
Anıları
Bir Sürgünün Hatıraları (1957)
Böyle Gelmiş Böyle Gitmez I – Yol (1966)
Poliste (1967)
Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II – Yokuşun Başı (1976)
Benim Delilerim (1984)
Salkım Salkım Asılacak Adamlar (1987)
Böyle Gelmiş Böyle Gitmez II – Yokuş Yukarı (1996)
Bir Vicdan Davası (1998)
Birlikte Yaşadıklarım Birlikte Öldüklerim (2006)
Mum Hala I (2009)
Mum Hala II (2010)
Unutulmayan Rüyalar (2010)
Mektupları
Canım Oğlum Canım Babacığım – 1, 1994.
Canım Oğlum Canım Babacığım – 2, 1994.
Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları III, Mektuplar 1994.
Aziz Nesin – Ali Nesin Mektuplaşmaları IV, Mektuplar 1995.
Aziz Nesin – Tahsin Saraç Mektuplaşmaları, Mektuplar, 1995.
Aziz Nesin – Meral Çelen Mektuplaşmaları, Mektuplar 1998.
Çocuk Kitapları
Okullar İçin Kısa Oyunlar (1949)
Uyusana Tosunum (1971)
Bu Yurdu Bize Verenler (1975)
Pırtlatan Bal (1976)
Borçlu Olduklarımız (1976)
Aziz Dede’den Masallar (1977)
Ben de Çocuktum (1979)
Nasrettin Hoca Gülütleri (1981)
Anıtı Dikilen Sinek (1982)
Çocuklara En Güzel Masallar (2009)
Hayvanlar Takımı (2009)
Arkadaşım Badem Ağacı (2010)
Çocuklara En Güzel Öyküler (2012)
Çizgi-roman
Bilmem Ne Adası (1956)
Berber Nonoş (1956)
Baba Mirası (1954)
Deniz Aslanı (1955)
Bayan Aynur ile Bay Buyur (1960)
Yazıları
Sora Sora Cennet Bulunur (1990)
Soruşturmada (1986)
Suçlanan ve Aklanan Yazılar (1982)
Ah Biz Ödlek Aydınlar (1985)
Korkudan Korkmak (1988)
Bulgaristan’da Türkler Türkiye’de Kürtler (1989)
Türkiye Şarkısı Nazım (1997)
Çuvala Doldurulmuş Kediler (1995)
Suçlanan Aklanan Yazılar (1982)
Sanat Yazıları (2011)
Sporcu Milletiz Vesselam (2012)
Okuma Güncesi (2014)
