Aslında son aylarda sıkça duyduğumuz bir kelime ‘‘bulaşıcı hastalık’’ . Peki bu bulaşıcı hastalık hayatımızda yeni mi ortaya çıktı? Tabi ki hayır. Bulaşıcı hastalıklar insanlık tarihinin başından bu yana vardı. Hatta tarih kitaplarında bile sıkça karşımıza çıkar: “Türklerin İslamiyet Öncesi dönemde göçebe yaşamasının sebeplerinden biridir bulaşıcı hastalıklar.”
Bulaşıcı hastalıklar ne demektir?
Bulaşıcı hastalıklar mikroorganizma denen çok küçük canlıların neden oldukları hastalıklardır. Bu canlıların bir kısmı normalde vücut içerisinde bağırsak gibi belirli organlarda bulunmasına rağmen farklı organ ve dokulara geçtiğinde hastalık oluşturabilir. Bazı mikroorganizmalar ise toprakta veya başka kaynakta bulunup insanlara bulaştığı takdirde hastalığa neden olur.
Bulaşıcı hastalıklara neler neden olur?
Bulaşıcı hastalıklara farklı mikroorganizmalar neden olabilir. Bunlar; bakteriler, virüsler, mantarlar, parazitler vb. olabilir.
- Bakteriler: Bu tek hücreli organizmalar boğaz, idrar yolu enfeksiyonları ve tüberküloz gibi hastalıklardan sorumludur.
- Virüsler: Bakterilerden çok daha küçük canlılardır. Virüsler soğuk algınlığından AIDS’e kadar çok sayıda hastalığa neden olur.
- Mantarlar: Saçkıran ve sporcu ayağı gibi birçok cilt hastalığına mantarlar neden olur. Ayrıca mantarlar genital bölgeyi de etkileyebilir. Farklı mantar türleri akciğer veya sinir sistemine bulaşarak hastalığa neden olabilir.
- Parazitler: Hayvan dışkısından ya da sivrisinek ısırığı gibi bir böcek ısırığından parazit bulaşabilir. Sıtma, parazitlerden kaynaklanan ve en çok bilinen hastalıklardan biridir.
Bulaşıcı hastalıklar nasıl bulaşır?
Eski zamanlarda bulaşıcı hastalıklar bölgesel olarak görülmekteydi ki bunun büyük bir nedeni insanların seyahat etmemesi olmuştur. ‘‘Virüs gezmez, gezen insandır.’’ dediğimiz gibi, bir hastalığın yayılmasına neden olan en büyük etkendir insan. Bazı hastalıklar ise böcekler veya diğer hayvanlar tarafından bulaşır. Ayrıca, bozulmuş yiyecekler veya kirli su kaynakları da bulaşıcı hastalıklara sebebiyet verebilir.
Şimdi ayrı ayrı son zamanlarda ülkemiz ve dünyada da etkisini sürdürmekte olan Covid-19 ve sıkça duyduğumuz bazı bulaşıcı hastalıklara göz atalım.
Covid-19 nedir? Nasıl bulaşır? Korunma yolları nelerdir?
İlk defa 2019 Aralık ayında Çin’de görülen bu virüs, zamanında önlem alınamaması ve insanların bilinçsizce hareketleri sonucu kısa zamanda tüm dünyayı etkisi altına almış bulunmaktadır.
İnsan vücuduna girdikten sonra akciğerlerde kendisine yer edinen bu virüs, insanın doğası gereği yaşamını sürdürmesi için alması gereken oksijen miktarını kısıtlamakta ve hatta nefes almayı bile engellemektedir.
Damlacık yolu ile bulaşan bu virüs uzun süre ortamda kalabilmekte ve bazı araştırmalara göre günlerce dış ortamda canlı kalabilmektedir.
Peki, bu virüsten nasıl korunabiliriz? Maalesef en önemli sorunumuz da bu noktada başlıyor. Gerek korunma maliyetleri gerekse bana bir şey olmaz gibi düşünceler, bu ve buna benzer hastalıkların artmasına neden olmaktadır. Oysa en azından bir maske, insanlar ile aramıza koyacağımız sosyal mesafe ve sık sık el temizliğimize dikkat etmek bu virüsten korunmanın kişisel olarak en basit yollarıdır.
İnfluenza nedir? Nasıl bulaşır? Korunma yolları nelerdir?
Yaygın olarak ‘‘grip’’ olarak adlandırılır ve her yıl yaklaşık dünya nüfusunun %40’ı bu hastalığa yakalanır, yaklaşık 500 bin ölüm gerçekleşir. Solunum yolu ile bulaşan bu hastalık tıpkı covid-19 gibi solunum yollarını etkilemekte ama covid-19 kadar büyük hasara yol açmamaktadır.
Temas ve damlacık ile bulaşan bu virüsten korunmanın yolları da sık temizlik ve bağışıklık sistemimizi güçlendirecek gıdalar tüketmektir.
AIDS nedir? Nasıl bulaşır? Korunma yolları nelerdir?
Aids, çağımızın bir diğer en ölümcül hastalıklarından birisidir. Hastanın bağışıklık sisteminin çökmesine neden olur ve soğuk algınlığı gibi en kolay atlatılabilen hastalıkların bile en ağır şekilde geçirilmesine ve hatta ölüm ile sonuçlanmasına neden olabilmektedir.
Hastalık kan ve cinsel yol ile bulaşmaktadır.
Hastalıktan korunmanın en etkili yolu ise virüslü kişilerin vücut sıvıları ile temas etmemek için önlem almaktır.
Hepatit-B nedir? Nasıl bulaşır? Korunma yolları nelerdir?
Hepatit-B, karaciğerde iltihaplanmaya ve siroza neden olan viral bir hastalıktır. Vücudun kendi bağışıklık sisteminin yol açtığı hasarın bir sonucu olarak, aşırı alkol tüketimi veya ilaçların yan etkileri sonucu da görülebilir.
Bulaşma olarak en tehlikeli hastalıklar arasındadır. İnsan vücudundan çıkan tüm sıvılar ile bulaşabilir. Bu hastaların ter damlacıklarından bile korunmak gerekir.
Sıtma nedir? Nasıl bulaşır? Korunma yolları nelerdir?
Sivrisinekler ile taşınan bu parazitlerin bazı türleri öldürücü etki yaratmaktadır.
İnsan kanı ile beslenen sivrisinekler tarafından, hasta veya paraziti taşıyan insandan alınarak sağlıklı insanlara taşınır ve onlarda hastalanır. Ve bu parazitler yüzünden her yıl binlerce insan hayatını kaybetmektedir.
Bu hastalıktan korunmanın en kolay yolu ise sivrisineklerin yaşamayı sevdiği, yaşam alanları çevresindeki bataklık ve sazlık yerlerin kurutulması ile olur.
‘‘HASTALIKLARDAN UZAK, SAĞLICAKLA KALIN…’’
