Ülkemiz kültürel ve tarihi geçmişini yansıtan birçok eser barındırıyor. Saat kuleleri bu zengin eserlerin nadide örneklerinden. Adana’daki Büyük Saat Kulesi de tarihe tanıklık eden örneklerin içerisinde yer alıyor. Adana’nın merkezinde yer alan saat kulesinin yapımına 1881 yılında Adana Valisi Ziya Paşa tarafından başlandı. 1882 yılında ise Vali Abidin Paşa zamanında tamamlandı. Fransız işgali sırasında hasar gören Büyük Saat Kulesi, 1925 yılında Almanya’dan getirilen bir mekanizmayla yeniden canlandı ve tarihi Büyük Saat 96 yıldır aralıksız çalışıyor.
Zamanında kentin her yerinden duyulan sesiyle gündelik yaşamın bir parçası olan
saatin bakımı ise aralıksız yapılıyor. Her hafta kuleye çıkan Adana Büyükşehir Belediyesi personeli Mustafa Demirbağ, 10 yıldır saatin kurulumunu ve bakımını yapıyor. Saatin ağırlık mekanizmasının yere değmeden tekrar yukarı çıkması gerektiğini vurgulayan Demirbağ, ‘’Ben Büyükşehir Belediyesi personeliyim. Hala orada çalışmaktayım. Ek görev olarak bunu yapıyorum. Teknik bilgiye sahip olduğum için bu görevi bana verdiler.’’ dedi.
‘’Asansör Yapılması İmkansız!’’
Özel bir mekanizmaya sahip olan tarihi saatin, yağlanarak ve temizlenerek bakımı yapılıyor. Mustafa Demirbağ bu bakımı yapmak için her hafta 112 basamak çıkıyor. Bunun yorucu olduğunu söyleyen Demirbağ, eğer her hafta bu işlem yapılmazsa saatin duracağını söylüyor. Demirbağ, ‘’Buraya asansör yapılması imkansız. Yani doğal yapısını bozmuş oluyor. Aslında doğal yapısını bozmaması için bende istemem öyle bir şey yapılmasını. Tamam rahat çıkmak ister herkes ama doğalı bozmak iyi değil.’’ dedi.
1882 yılında hizmet vermeye başlayan tarihi saatin çanı ise ayrı bir hikayeye sahip. Çanın savaş yıllarında tahribata uğramasından dolayı mekanizmanın değiştirildiğini belirten Demirbağ bu konu hakkında şunları aktardı:
‘“Çan ilk geldiği gibi kalmadı. 1925 yılında değiştirildi. Daha yeni bir mekanizma takıldı. İlk yapıldığında amacının ezan saatlerini duyurmak olduğu söyleniyor. Şimdi ise her saat başı vuruluyor ama trafiğin sesinden çok duyulmamaya başlandı.”
Demirbağ, ‘’Saatin kurulumu için insan gücüne dayalı bir sistem yerine, teknolojik bir yeniliğin olması adına projeler var mı?’’ sorusuna ise şu şekilde yanıt verdi:
‘’Bu mekanizma manuel bir mekanizmadır. Normalde istenilirse buna motorlu bir sistem eklenebilir ama sonuçta doğal özelliğini de kaybetmiş olacak. Tarihi özelliğini kaybetmiş olacak. O yüzden bu şekilde manuel bir saat. Her hafta bu şekilde kuruluyor bu saat. İlerleyen yıllarda olursa bilemem ama şu an öyle bir şey yok.’’
‘’Türkiye’de Örneği Yok’’
Osmanlı döneminde yapılan birçok saat kulesi var. Ancak bunların en büyüğü Adana’daki Büyük Saat Kulesi. Şehrin merkezinden yükselen yapı 32 metre uzunluğunda. Bu özelliğiyle Adana’nın ilk sırada yer aldığını belirten Demirbağ, ‘’Türkiye’de örneği yoktur. Tamam saat kuleleri var ama yani aynısı değildir ve 32 metre yüksekliğiyle zaten Adana ilk sırada yer alıyor.’’ diyerek düşüncelerini dile getirdi. Şehrin merkezinde bulunan tarihi saat kulesine turistler de ilgi gösteriyor. Ancak koronavirüs sebebi ile tarihi yapının ziyaret edilemediğini söyleyen Demirbağ, ‘’Pandemiden önce turla gelen turistler buranın içini çok merak ediyorlardı. Fakat buraya belediyeden izinli kağıt alarak gelmelerini söylüyoruz. Yoksa giremiyorlar. Pandemi döneminde gelen olursa eğer kağıt izinleri varsa üç kişi olacak şekilde alıyoruz.’’ dedi.
