Barnum etkisi, 19. yüzyılda ünlü olan Amerikan Phineas Taylor Barnum tarafından yaratılan sosyo-psikolojik bir fenomendir. Bu sözler ona aitti: “Dünyada her dakika bir aptal doğar ve her birinin sunacağı bir şey vardır.”
Barnum etkisinin özü şudur: İnsanlar, kimlikleri ve gelecekleri hakkındaki bilgilerin kendileri için bireysel olarak yaratıldığına inanırlar. Ancak bu bilgiler kendi içinde geneldir ve diğer insanlara çok başarılı bir şekilde uygulanabilir. Bilim insanları genellikle Barnum etkisini astrolojik yıldız fallarına, falcılık, sosyoloji, homeopati ve diğer SAHTE bilimlere bağlarlar.
Bu etki psikolojide yüzlerce kez tekrarlandı ve her zaman istikrarlı sonuçlar verdi. Bir defasında Fransız bir psikolog gazetelerde reklam veriyor ve astrolojik hizmetler verdiğini duyuruyor. Yüzlerce sipariş alan psikolog, tüm müşterilerine aynı astrolojik burcu gönderir. 200’den fazla kişi psikoloğa çok doğru tahminler için minnettarlıklarını ifade eden mektuplar yazdı. Bunun etkisi, insanların kişiliklerine aşırı ilgisi ile açıklanmaktadır. Bilim adamları bu etkiyi 40 yıldan fazla bir süredir inceliyorlar. Bu çalışmalar sırasında araştırmacılar, insanların kimlikleriyle ilgili sorunlara nasıl tepki verdiklerini inceleyebildiler. Ancak insanoğlunun psikolojisinin benzersiz olduğunu unutmayalım.
