Hala var mı bilmiyorum ama bizim lise dönemimizde tarih derslerinde eski medeniyetler konulu üniteler vardı. En gereksiz gördüğüm, bir o kadar ilgisiz kaldığım, merakımı celbetmeyi başaramamış bir dersti.
“Bu kitap gibi anlatıldı da biz mi anlamadık?” modundayım gerçekten. Keşke bu kitap ve bu yazar o zaman olsaydı da ben de o derslerden zevk alarak öğrenseydim dediğim pişmanlıklarımı yaşadım.
Evet, kıymetli Buket Uzuner Hanımefendi’nin Uyumsuz Defne Kaman’ın Maceraları serisinden bahsediyorum. Su, Hava, Toprak ve Ateş dörtlüsünü hatırlatmak istiyorum. Gönlümden geçen her birisini anlatmak, bakalım, belki yaparım öyle bir çalışma. Ama bu hafta Toprak kitabından bahsetmek istiyorum. En taze onu okudum çünkü.
“Bugün Anadolu’da yaşayan halk kültürlerinin hepsinin günlük yaşam adetlerine yansıyan kadim Türk Kaman gelenekleri ve Orta Asya -Sibirya mitolojileri ile M.Ö.1650-1200 yıllarında bugünkü Çorum’da başkent kurup, Anadolu ve Mezopotamya’da hüküm sürmüş Hitit İmparatorluğu mitolojisinden esinlenerek kurgulanmıştır.” Şeklindeki tanıtım paragrafı ile ilk sayfadan gönlümde taht kurmuş oldu.
Dedim ya; keşke medeniyetler ve kültür ünitelerini okuduğumuz zamanlarda yazılmış olsaydı bu eser. Kadeş Anlaşmasını daha kalıcı öğrenirdim belki de… Nasip.
Neyse gelelim kitabın detaylarına:
Bu Yaptığını Çorumlu Yapmaz
Espriyi hepimiz kullanırız. Kimse de demez ki Çorumlunun bu kabiliyeti nerden geliyor? Nereden gelecek? Öyle bir medeniyete beşiklik etmiş de ondanmış.
Kitaptan bakalım;” Uygarlığı ve askeri gücüyle ünlü olan Mısır İmparatoru II.Ramses’in yenemediği tek imparatorluk olan Hitit İmparatorluğun’dan kalan yüksek uygarlık izleri, binlerce yıl önce bu geniş topraklarda yaşamış insanların,şimdiki adıyla Çorumlu olan Anadolulu kardeşlerin hikayelerini dinlemeye davet eden fısıltılarıyla dolup taşıyordu.”
Hititler… Hattuşa… Efsanevi Açıkhava müzesi Yazılıkaya…
Bu eserle eski uygarlıklarda kültür ve medeniyet okumaları gayretim geldi. Sizlere de ihmal etmemenizi öneriyorum.
Kutadgu Bilig okumaları ile başlayabilirsiniz mesela… Zira kitapta genişçe yer alan “İnsan-Kainat/ Tabiat” ilişkisini en doğru anlamanın bir yolu budur.
Baş karakter Gazeteci Defne Kaman’ın uyumsuzluğunu onaylayacağınız, o yaşına rağmen bedensel ve zihinsel dinginliğin sembolü Umay Nine’nin dehasına hayran olacağınız olay örgüleri ile bitmesini istemeyeceğiniz, elinizden bırakamayacağınız bir eser.
Ne Okuyacaksınız?
Kadim Kaman geleneklerinde kadının yeri, bir kişi olarak eşit özgürlük ve eşit varlığıyla değerini okuyacaksınız.
“Dünyada birbiriyle hiç iletişimi olmayan birçok kültürün, çareyi ve umudu havaya, gücü ve kederi toprağa, saflığı ve şifayı suya yöneltmesinin tesadüf olmadığını” okuyacaksınız.
“Her olayın ilk kırk saatinin önemli olduğunu” okuyacaksınız.
“Korkunun ecele faydalarını” okuyacaksınız.
“Hayat defterine girmiş hiç kimseyi silmeme kültürünün” getirilerini okuyacaksınız.
İl Emniyet Müdürünün penceresinden gördüğünüz geleneklere ve kültüre bağlılığın artı- eksi tüm sonuçlarını kendi pencerenizde görüp inceleyeceksiniz.
İl Valisinin yerine kendinizi koyup entelektüel yaşamın ayrıcalığını okuyacaksınız.
Bir Karaca’nın evhamlı babasının karakuru düşlerine şahit olup, Yerin Göbeğinde Erlik Han’ı, Talay Han’ı, Abakan Han’ı, Yelbeğen’i, okuyacaksınız.
İnsanın en büyük icadı olan şiirin nasıl ruhlara şifa, dertlere deva olduğunu okuyacaksınız.
İyilik ve serbestlik, özgürlük ve demokrasi için aynı paydada buluşmanın ve dayanışmanın vesile olduğu güzellikleri okuyacaksınız.
Son Söz
O kadar beğenerek okudum ki, neredeyse bütün kitabı aktarmak üzere olduğumu henüz fark ettim. Kusura bakmayın. Hiç mi bir eksiklik yok? Diyebilirsiniz.
Görebildiğim tek eksiklik böyle bir esere geç kavuşmuş olmaktır.
Umay Nine gibi; “başkalarından ödünç alınmış fikirler, yeni fikirler bulmak için işe yaramıyorsa, sadece insan aklını tembelleştirir” diyerek kitabın tamamını size devrediyorum.
Saygıdeğer Yazar Buket Uzuner Hanımefendi’nin kalemine, okuyucuların da yüreğine sağlık.
İyi okumalar.
